Menu
21 maart 2022

Hebben problemen in het gezin invloed op de gedragsontwikkeling van kinderen?

Gerlo Teunis vroeg het aan de Kennisrotonde 

Onderwijs- en jeugdprofessionals stellen hun vragen aan de Kennisrotonde. Gerlo Teunis had een vraag over gedragsontwikkeling van jonge kinderen. Hij is bestuurder van Primair Christelijk Onderwijs (PCO) Noord-Twente (7 basisscholen). 

Wat was jouw vraag aan de Kennisrotonde?
“In hoeverre is gezinsproblematiek in huishoudens met kinderen tot 6 jaar van invloed op de gedragsontwikkeling van die kinderen?”

Wat was de aanleiding om deze vraag te stellen?
“Als bestuurder ben ik betrokken bij het onderwijsachterstandenbeleid. Daar zitten veel partners aan tafel, zoals JGZ, wijkteams, kinderopvang en gemeente. We zijn gezamenlijk bezig een doorgaande beleidslijn op te zetten voor kinderen van 0 tot 14 jaar. Op een gegeven moment kwamen er signalen binnen: het lijkt of er meer leerlingen met gedragsproblemen in het Speciaal Basisonderwijs terechtkomen. Ook bij de Kinderopvang werd meer gedragsproblematiek gesignaleerd met al verwijzing naar het  SO. Daarnaast zien we de complexe thuissituaties toenemen: armoede, vechtscheidingen, enzovoort. We gaan ervan uit dat de thuissituatie invloed heeft op het gedrag, maar ik wilde dat wetenschappelijk onderbouwd zien.” 

Wat is het antwoord op de vraag?
Het korte, samengevatte antwoord is dat probleemgedrag onder kinderen de gedragsontwikkeling kan belemmeren. En dat dit probleemgedrag versterkt wordt door onder meer gezinsproblematiek, zoals relatieproblemen tussen ouders, scheiding en verschillende opvoedingsstijlen. Een goede hechting tussen ouder en kind, en een sterke betrokkenheid van de ouder bij het kind lijken het probleemgedrag tegen te gaan. Verder kunnen de sociaal-economische status, en de faciliteiten en ondersteuning in de klas van invloed zijn op probleemgedrag onder kinderen. (bron: Kennisrotonde)
Het uitgebreide antwoord én volledige rapport vind je hier.

Wat heb je met het antwoord gedaan?
“Ik heb het gedeeld in de organisatie. In de toelichting staan zaken waarvan ik wil weten of ze herkend worden. In het onderwijs is het vaak zo: we hebben een vraag en komen direct met tien oplossingen waarvan we er eentje kiezen. En we hebben er het liefst direct een leidraad bij. Maar we moeten vaker een stap terug nemen: wat is de echte vraag? In het onderwijs zijn we nu eenmaal opgevoed in een houding van ‘dat lossen we op’.”

“In het onderwijs zijn we opgevoed in een houding ‘dat lossen we op’.”

“Dit is ook weer een mooie manier om onderzoeksliteratuur in de organisatie te krijgen. Zo verbinden we de kennis aan de praktijk. Dat doen ook de collega’s die een masteropleiding gevolgd hebben. Door de onderzoeksopdrachten die zij doen, leggen we de verbinding tussen kennis en praktijk steeds vaker. Het is een van mijn missies als bestuurder.” 

In hoeverre helpt dit antwoord jou bij je werk?
“Het helpt ons bij de bewustwording: laten we de sociaaleconomische status van een gezin als vooronderstelling niet te veel meewegen in onze beslissingen over een kind? De rol van de leraar is daarin uitermate belangrijk. Hoe kijken wij naar kinderen? Dit antwoord geeft mij handvatten om er in de organisatie het gesprek over te blijven voeren. Bijvoorbeeld over preventie, waar we naar mijn mening meer op in moeten zetten. Een van onze coaches gaf ook aan dat het antwoord haar helpt: ‘De situatie van het kind moet mijn opvatting  niet te veel beïnvloeden. Meer begrip is nodig, maar geen oordeel mag te snel genomen worden.’” 

Heeft het antwoord aan je verwachtingen voldaan?
“Zeker! Het antwoord bevestigde wat ik verwacht had. Maar ik heb nu genuanceerde en brede onderbouwing. In dit antwoord zitten meerdere onderzoeken. Soms gaan mensen lopen met één onderzoek wat aansluit bij een aanname. De Kennisrotonde gebruikt meerdere onderzoeken die elkaar aanvullen maar ook kunnen tegenspreken. Er wordt vanuit meerdere perspectieven gekeken, dat maakt het sterk. Er is zowel Nederlands als internationaal onderzoek gebruikt.” 

“Het is heel belangrijk om de precieze vraag boven water te krijgen.”

“Tot slot voeg ik nog graag toe dat ik het gesprek met de kennismakelaar zeer waardevol vond. Het is heel belangrijk om de precieze vraag boven water te krijgen. Ik ben sowieso heel positief over de Kennisrotonde. Zeg ook vaak tegen collega’s: kijk eens bij de Kennisrotonde of hier al iets over bekend is. Ook de uitbreiding met het thema Jeugd is heel goed. Dat past helemaal bij de lijn van het integrale werken.” 

De Kennisrotonde Jeugd is een initiatief van NWA-route Jeugd, NJI en NRO