Jongeren zijn aanjagers van maatschappelijke verandering, zo stelt de Mozambikaanse antropoloog Alcinda Honwana. Zij brengt deze visie prachtig in kaart en krijgt daarvoor dit jaar een eredoctoraat van de Universiteit Utrecht.
Voor Honwana zijn jongeren geen “burgers in spe” die rustig afwachten wat de wereld voor hen in petto heeft. Ze zijn geëngageerd en gedreven om de weeffouten van de wereld waarin ze opgroeien te herstellen. Zeker in crisissituaties. Van de Arabische lente tot de recente klimaatprotesten en Black Lives Matter betogingen. Jongeren hebben hun eigen ideeën voor een betere toekomst. En als de omstandigheden juist zijn, zijn ze in staat om die toekomst naar hun hand te zetten. Samen. En met een beetje hulp van sociale media, waarmee ze zich beter kunnen organiseren dan ooit.
Ik moest aan Honwana denken toen Mark Rutte in een persconferentie vorig jaar jongeren opriep om te helpen de coronacrisis te lijf te gaan. “Kom met ideeën! Jullie creativiteit is hard nodig”, zei hij. Daarop organiseerde de NWA een jongeren challenge om onderzoeksvragen te bedenken en samen met onderzoekers te beantwoorden. Het resultaat is inmiddels daar: een manifest boordevol belangrijke inzichten—over de gevolgen van de coronacrisis voor jongeren, hoe we jongeren beter kunnen bereiken om ze te informeren over corona, aan welke passende versoepelingen jongeren behoefte hebben, maar ook hoe we gedragsverandering kunnen stimuleren om de crises van de toekomst, zoals die rondom het klimaat, het hoofd te bieden.
Jongeren zijn apathisch en alleen met zichzelf bezig, wordt soms gedacht. Het tegendeel is waar. Jongeren bruisen van de ideeën en willen bijdragen aan de wereld om hen heen. Een wereld waar ze deel van uitmaken, maar vaak nog weinig zeggenschap over hebben. Het minste dat we kunnen doen is hun ideeën serieus nemen, luisteren naar wat ze belangrijk vinden, naar hun zorgen en wensen. En het minste dat we onszelf moeten gunnen is om op deze manier geinspireerd te worden. De NWA jongeren challenge is een mooi voorbeeld van hoe het engagement en de inspiratie van jongeren kunnen worden ingezet voor beter onderzoek en beleid. In het belang van jongeren zelf en ons allemaal.