Een wijkteam dat gericht samenwerkt met organisaties in de wijk kan daarmee de pedagogische civil society versterken, zo betogen Mehmet Day, onderzoeker bij het Verwey-Jonker Instituut en Frake Schermer, onderzoeker aan het lectoraat Jeugd en Samenleving bij Inholland. De inzichten uit hun onderzoek delen ze in een serie podcasts.
Frake en Mehmet onderzochten de samenwerking tussen de Ouder- en Kindteams in Amsterdam en stichting Sitara, in het kader van het onderzoeksproject ‘Kracht van ontmoeting’, onderdeel van startimpulsproject ‘Gelijke kansen voor een diverse jeugd’ van de route Jeugd van de Nationale Wetenschapsagenda . Ze keken naar de dynamiek tussen de organisaties, de ouders en de ouder- en kindadviseurs door middel van interviews en observaties.
Outreachend aan het werk
In Amsterdam is sinds 2015 voor kinderen, jongeren en gezinnen die ondersteuning nodig hebben hulp beschikbaar via de Ouder- en Kindteams (OKT). Deze teams zijn aanwezig in de wijken en op alle scholen. Het OKT probeert ouders en kinderen te bereiken door zelf outreachend aan het werk te gaan. Een voorbeeld hiervan is de samenwerking met stichting Sitara in Amsterdam-Zuidoost, een sociaal-culturele organisatie die zich richt op inclusiviteit en het aanpakken van sociale problematiek bij moeilijk bereikbare doelgroepen. Deze stichting geeft onder andere trainingen op de basisscholen in de wijk.
Partner op school
Frake Schermer: “Met Sitara heeft de ouder- en kindadviseur (OKA) in de schoolomgeving een belangrijke partner dicht op de kinderen. In de trainingen die Sitara geeft op school, krijgen kinderen ruimte om zichzelf te uiten en te werken aan de eigen identiteitsontwikkeling en weerbaarheid.” Mehmet Day: “De OKA is op school verantwoordelijk voor de zorg van leerlingen en ouders en Sitara heeft met de trainingen een signalerende functie. Beide partijen hebben elkaar nodig om de zorg op school zo optimaal mogelijk in te richten.
Pedagogische Civil Society
Een van de OKA’s zegt het volgende over de meerwaarde van de samenwerking met stichting Sitara: “In deze aandachtswijk vullen we elkaar aan en hebben we elkaar ook nodig. Bijvoorbeeld met ouders. Waar wij soms geen ingang hebben, hebben zij die ingang en kunnen we zo elkaar versterken.” Mehmet: “Deze samenwerking verbindt de leefwerelden – thuis en school – van de kinderen met elkaar. Die verbinding heeft de potentie om de pedagogische omgeving rondom het kind te versterken.” “En dat zien we hier dus inderdaad gebeuren,” vult Frake aan. “Dit is een concreet en praktisch voorbeeld van een pedagogische civil society. Verschillende partijen rond het kind staan in verbinding met elkaar en activeren elkaar.”
Mooie voorbeelden
Frake en Mehmet kwamen mooie voorbeelden tegen van kinderen die baat hebben bij de samenwerking: van het meisje dat verhaal ging halen bij de pesters van haar chronisch zieke moeder, de signalering door Sitara en de-escalatie door de OKA. Of de vader die niet over seksualiteit wilde spreken, maar na een ouderbijeenkomst na een Sitara-training toch met een OKA in gesprek ging. En het meisje dat niet goed meekomt op school: na een signaal van Sitara gingen haar moeder en de OKA daarover in gesprek. Frake: “Ze weten gezamenlijk een setting te creëren waarin ouders zich vrij voelen om te praten. Daar zit de kracht van deze samenwerking.”
Juiste partners zoeken
Moet je dus als wijkteam met zoveel mogelijk organisaties in de wijk gaan samenwerken? Mehmet: “Niet zonder meer. Je moet als wijkteam kunnen reflecteren op je contacten in de wijk: welke organisaties hebben we nog nodig? Beginnen bij de school is natuurlijk prima. Maar ook bij verenigingen, speel- en sportplekken komen ouders samen.” “In het geval van de OKT’s en Sitara in Amsterdam concluderen we dat de pedagogische civil society versterkt wordt, maar er is ruimte voor verbetering,” voegt Frake toe. “De rol van de wijk is nog te weinig verankerd. De aanpak is school-centered en de wijk in bredere zin is nog niet structureel onderdeel van de aanpak.”
Podcast-serie voor studenten en professionals
De concrete output van dit project is een serie podcasts. Frake is bij alle opnames betrokken: “De podcasts brengen je heel dichtbij de praktijk. Onderzoekers en professionals maken de afleveringen samen. Je hoort hoe theorie en praktijk samengaan. Ze kunnen straks ingezet worden bij de opleidingen Social Work en Pedagogiek, met opdrachten erbij. Maar zijn ook voor professionals heel nuttig.” Frake wil nog benadrukken dat het niet ‘zomaar’ gesprekken zijn: “Het is heel goed uitgedacht, een live reporter neemt je mee naar wetenschapper en professional. Zij reflecteren op de inhoud van het onderzoek. Heel leuk om je data zo omgevormd te zien worden in een nuttig opleidingsinstrument.”