Menu
24 januari 2023

We willen klimaatstress bij scholieren verminderen

Foto: Andrik Becht

Veel jongeren zitten gevangen in een vicieuze cirkel tussen klimaatstress en een gebrek aan handelingsperspectief. Bij de NWA-route Jeugd onderzoeken we hoe we deze cirkel kunnen doorbreken. Projectleider Andrik Becht (UU): “We willen leerlingen helpen anders te denken over de onzekere toekomst met heel concrete instrumenten voor duurzaamheidsonderwijs op de middelbare school.”  

Wanneer begint de interesse van kinderen en jongeren voor klimaat en duurzaamheid? In hoeverre is duurzaam gedrag onderdeel van je identiteit? Kunnen we dat beïnvloeden en hoe? Het zijn populaire en actuele onderzoeksvragen, waar ook de NWA-route Jeugd antwoord op zoekt. Daarom starten we dit jaar het onderzoeksproject ‘Toekomstgerichte pedagogie en ontwikkeling van eco-identiteit in het secundair onderwijs’. 

Eco anxiety
Eco-identiteit is relevant nu, volgens Andrik Becht: “Vooral omdat bij jongeren tegenwoordig veel eco anxiety voorkomt. Wat we hopen is dat jongeren met een sterkere eco-identity die ook handelingsperspectief krijgen minder eco-anxiety ontwikkelen. Onder andere via de serious game kunnen we onderzoeken of jongeren meer duurzaam gedrag laten zien en daarmee ook gevoelens van actorshap (dat hun gedrag ertoe doet) ontwikkelen.” 

“We willen weten wanneer en hoe duurzaam gedrag ontstaat”

“Ik denk dat het een belangrijk psychologisch mechanismie kan zijn in het verlagen van eco-anxiety door jongeren te laten merken dat hun individuele duurzame gedrag ertoe doet. We willen dus weten wanneer en hoe de interesse voor duurzaamheid en duurzaam gedrag ontstaat en hoe we onderwijsomgevingen creëren die leerlingen motiveren om anders te denken over de onzekere en beangstigende toekomst. En heel belangrijk: handelingsperspectief geven.” 

Serious game
Onderdeel van het project is ‘Utrecht 2040’, een serious game die ontwikkeld werd voor studenten. De game geeft informatie in de vorm van nanolectures van minder dan 1 minuut, bijvoorbeeld over de oceanen  en over climate justice. Spelers krijgen duurzaamheidschallenges die in eigen omgeving worden uitgevoerd. Julia Kasch (Universiteit Utrecht) legt uit: “De bedoeling is om hen met een andere blik, bewuster, naar die omgeving te laten kijken en zich een duurzame toekomst voor te stellen.” 

“Duurzaamheidschallenges in de eigen omgeving”

Julia: “De effecten worden nog gemeten, maar het lijkt erop dat spelers enerzijds kennis krijgen over duurzaamheid, en anderzijds ook handvatten krijgen voor oplossingen in hun eigen omgeving. Nu willen wij kijken of deze game ook geschikt is voor middelbare scholieren. En vooral: verandert het gedrag? Heeft zo’n game effect?” 

Interdisciplinair
Andrik is enthousiast over het interdisciplinaire karakter van het project. Zelf is hij gespecialiseerd in de ontwikkeling van identiteit: waarom ontwikkelen sommige jongeren een heldere identiteit en anderen niet? Hij put daarvoor uit de ontwikkelingspsychologie, pedagogiek, neurowetenschappen en sociologie. “Naar aanleiding van dit NWA-project werk ik steeds vaker samen met de vakgroep Geografie en Educatie, ook op andere onderzoeksprojecten. Op een groot onderwerp als duurzaamheid is dat heel mooi natuurlijk. Bij dit NWA-project zijn verder het Copernicus Instituut voor Duurzame Ontwikkeling en Stichting Technotrend nauw betrokken. Een ideale combinatie van vakgebieden en verbinding met de praktijk.”  

Dit project is een voortzetting van een samenwerking tussen de Universiteit Utrecht (UU) en de Stichting Technotrend (“Transformatie door verbeelding”), en twee verwante UU-onderzoeksprojecten (“Picture the future, play the present”; “Towards a positive approach to teaching climate change”). Deze projecten ontwikkelden futuringtechnieken (Transformatie door verbeelding) en een futuring serious game (Utrecht 2040, in samenwerking met game-ontwikkelaar IJsfontein), die de ontwikkeling van een pro-milieuhouding en eco-identiteit bij jongeren willen bevorderen.

Onderzoekers: 
Andrik Becht (Universiteit Utrecht) (projectleider)
Karin Rebel (Universiteit Utrecht)
Tim Favier (Universiteit Utrecht)
Julia Kasch (Universiteit Utrecht)

Partners:
Patrick van der Hofstad & Frank Goethals (Stichting Technotrend)