Op 8 december promoveerde onderwijswetenschapper Daury Jansen op onderzoek naar schaduwonderwijs.* Hij concludeert onder andere dat schaduwonderwijs voor leerlingen een derde plek lijkt te zijn geworden, naast thuis en school, die verschillende functies vervult.
“Aanvullend onderwijs zoals bijles en huiswerkbegeleiding is voor de leerlingen een plek geworden die gescheiden is van de school- en thuissfeer. Een plek die rust biedt om te studeren en steun geeft die ouders en leraren niet altijd kunnen geven. Scholen lijken zoekende te zijn naar hoe ze zich verhouden tot die afgebakende positie die aanvullend onderwijs lijkt in te nemen,” stelt Jansen.
Jansen waarschuwt voor het risico dat publieke taken worden toebedeeld aan een private sector waar het aanbod niet voor iedereen toegankelijk is en waarvan de toegankelijkheid en kwaliteit niet kunnen worden gegarandeerd. “De ontwikkeling van leerlingen in het publiek bekostigde onderwijsbestel mag niet berusten op de mate waarin hun ouders in staat of bereid zijn te investeren in extra begeleiding buiten school,” vindt hij. “Dit blijft een belangrijk punt van aandacht en roept de vraag op hoe we goed en toegankelijk onderwijs kunnen waarborgen.”
Het onderzoek maakt deel uit van het NWA-onderzoeksprogramma over aanvullend onderwijs onder leiding van Ruben Fukkink en Louise Elffers. Dit onderzoeksprogramma is onderdeel van het onlangs afgeronde project ‘Gelijke kansen voor een diverse jeugd’ waarmee de route Jeugd van de Nationale Wetenschapsagenda ruim drie jaar geleden van start ging.
Daury Jansen, 2021, ‘Shadow education in the Netherlands. The position of shadow education in the educational landscape and students’ school careers’, promotoren: prof. dr. M.L.L. Volman en dr. L. Elffers. Co-promotor: dr. Suzanne Jak
*Waar komt de term schaduwonderwijs vandaan?
De term ‘schaduwonderwijs’ verwijst naar betaalde vormen van onderwijsondersteuning, zoals bijles en huiswerkbegeleiding. Deze ondersteunende activiteiten zijn een aanvulling op het reguliere onderwijsprogramma en richten zich op het verbeteren van schoolprestaties. Het woord ‘schaduw’ wordt gebruikt omdat de aangeboden ondersteuning de inhoud van het reguliere onderwijsprogramma als het ware nabootst. Verandert die inhoud, dan past de schaduw het aanbod daarop aan. In internationaal onderzoek is schaduwonderwijs als term gebruikelijk, maar in Nederland geeft men de voorkeur aan de term aanvullend onderwijs.